เรียนรู้เพื่อเข้าใจมนุษย์

ผมเชื่อว่า ถ้าเราอยากรู้จักมนุษย์ให้ใกล้เคียงความแท้จริง เราเรียนรู้ได้จากวรรณกรรม. เพราะวรรณกรรมเปิดเปลือกทุกชั้นของเรา ทั้งคลี่ทุกเงื่อนงำที่ซ่อนอยู่
...
"ไม่มีใครเขียนจดหมายหานายพัน"
ผมไปเจอหนังสือ "ไม่มีใครเขียนจดหมายถึงนายพัน" จากร้านหนังสือเก่าลดราคาเหลือเพียง 20 บาท ทั้งที่เป็นงานของนักเขียนรางวัลโนเบลเลยทีเดียวแต่ราคายังถูกกว่าเบียร์กระป๋อง หรือพอๆ กับขนมขบเคี้ยว(แต่กระนั้นก็ยากจะหาคนซื้อ) เล่มนี้จัดพิมพ์โดยสัมนักพิมพ์ยาดอง ในเล่มไม่ระบุปีพิมพ์แต่ดูจากสภาพน่าจะพิมพ์ฉบับแปลนี้มาแล้วสักสิบกว่าปี คงพิมพ์ไม่เยอะแต่ก็คงขายไม่ได้อยู่ดีหมายถึงผู้จัดพิมพ์ก็เจ็บตัวไปตามระเบียบ เรื่องราวสะท้อนสภาพสังคม วัฒนธรรม รัฐและการเมืองในยุคเริ่มต้นของประเทศ ดำเนินเรื่องผ่านตัวเอกที่เป็นนายพลหลังเกษียณ ผู้รอคอย น่าเสียดายที่งานเขียนชั้นดีซึ่งต้องใช้การอ่านอย่างลึกซึ้งต้องถูกทิ้งขว้างไป
รู้จักผู้เขียนสักนิด
กาเบรียล การ์เซีย มาร์เกวซ (Gabriel Garcia Marquez) นักเขียนชาวโคลอมเบีย รางวัลโนเบล สาขาวรรณกรรม ปี ค.ศ. ๑๙๘๒ ผู้เขียน “หนึ่งร้อยปีแห่งความโดดเดี่ยว” (One Hundred Years of Solitude ผู้แปล ปณิธาน-ร.จันเสน ) เป็นนวนิยายชิ้นเอกแห่งศตวรรษที่ ๒๐ ที่ได้รับการยกย่องว่า “ยอดเยี่ยมและยิ่งใหญ่” ด้วยการเขียนในแนวทางใหม่ สัจนิยมมหัศจรรย์ ( Magical Realism ) ความเจ็บปวดในวรรณกรรมลาตินอเมริกามักแสดงออกในรูปของสังคมที่ตกอยู่ในภาวะขัดแย้งระหว่างประเพณีนิยมกับสมัยนิยม ระหว่างเรื่องโกหกกับความเป็นจริง เพื่อจะหลีกหนีไปให้พ้นจากความทุกข์ทรมานเช่นนี้ ตัวประโยคในเรื่องราวจึงมักใช้ข้อความหรือประโยคที่เป็นสัญลักษณ์ เช่น “....โผผินไปสู่ดวงตะวัน ...โดยปราศจากความสนใจใยดีของกลุ่มผู้หญิงที่กำลังซักผ้าอยู่นั้น...” ดังที่ปรากฏอยู่ในนวนิยายเรื่อง “หนึ่งร้อยปีแห่งความโดดเดี่ยว”
กาเบรียล การ์เซีย มาร์เกวซ เคยพูดไว้ว่า “เป้าหมายวรรณกรรมของเราอยู่ที่การสร้างและการค้นหาเอกลักษณ์ของเราเองออกมา” และ “เราต้องสร้างความสุขของพวกเราขึ้นด้วยจินตนาการ บวกกับการรับฟังความคิดเห็นของพี่น้องร่วมชาติของเรา”